45 lat sochaczewskiej komunikacji

45 lat temu, 1 maja 1979 roku, z inicjatywy ówczesnych władz miasta oraz nieżyjącego już wieloletniego dyrektora dawnego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, Tadeusza Kluczka, wyruszył na trasę pierwszy autobus komunikacji miejskiej. Jak wówczas pisano, powiększył się zakres działania przedsiębiorstwa o usługi przewozowe dla ludności Sochaczewa i sąsiadujących gmin.

Powstała komunikacja miejska liczyła sześć linii obsługiwanych przez autobusy san, łącząc zlokalizowane na krańcach miasta duże zakłady przemysłowe, takie jak Zakłady Włókien Chemicznych Chemitex, Ceramika Budowlana Boryszew, Boryszew-ERG, Energomontaż czy Ceramika Plecewice. Pierwsze sany i jelcze, zwane ogórkami, zastąpiono w latach 80. ubiegłego wieku jelczami  M-11 oraz używanymi, ale w dobrym stanie technicznym, sprowadzonymi z zagranicy duńskimi dabami. W pamięci mieszkańców pozostały one jako wzór wygodnego i solidnie wykonanego autobusu.

Przełom ustrojowy w Polsce spowodował rozwój samorządności lokalnej, co znalazło odzwierciedlenie 
w przekształceniu 1 lipca 1996 roku przedsiębiorstwa państwowego w zakład budżetowy – Zakład Usług Komunalnych. Jednym z jego składowych stał się Oddział Komunikacji Miejskiej. Dyrektorem ZUK-u został Sławomir Dąbrowski. 

Względną samodzielność ta istotna społecznie dziedzina, jaką jest transport zbiorowy, uzyskała dopiero 1 lipca 2001 r., kiedy to ze zlikwidowanego ZUK-u, uchwałą rady miejskiej utworzono Zakład Komunikacji Miejskiej. 

Przez pierwszych dziewiętnaście lat ZKM kierował Krzysztof Sieczkowski, natomiast od sierpnia 2020 roku dyrektorem jest Beata Furman. Działem księgowo-administracyjnym kieruje Ewelina Diehl, eksploatacji i utrzymania ruchu Łukasz Kawka, a działem utrzymania dróg Tomasz Ufa. Obecnie zakład zatrudnia 44 pracowników.

Do głównych zadań ZKM należy organizacja i zarządzanie miejskim transportem publicznym, koordynacja pozostałego regularnego transportu publicznego w mieście, a także prowadzenie konserwacji i remontów dróg oraz chodników, odśnieżanie dróg miejskich oraz zarządzanie systemem płatnego parkowania.
Zakład Komunikacji Miejskiej przejął od ZUK-u szesnaście autobusów, w tym trzy solarisy urbino 9 z 2000 roku, trzy duńskie daby z 1979 i 1981 r. oraz dziesięć jelczy M-11. Trzy lata później dokupiono dwa jelcze M-081, niewielkie autobusy nazywane przez pasażerów „koziołkami”, które przyczyniły się do rozszerzenia zasięgu komunikacji miejskiej na obszary oddalone od centrum. W 2004 roku uruchomiono linie do Kątów i Kuznocina oraz firmy Mars. Gdy „koziołki” przejechały po 1,3 mln km, w 2020 roku przeznaczono je do likwidacji.

W latach 2007 – 2019 zakład pozyskał jedenaście autobusów: w 2007 roku dwa solbusy wyprodukowane w 2005 r., w 2009 r. autosana san city, w 2013 roku niemal nowy autobus city smile, w 2016 tabor wzbogacił się o dwa używane solbusy, a w 2019 roku o solarisa urbino 12 oraz cztery używane solarisy urbino 10, wyprodukowane w 2006 roku. Na przestrzeni dziewiętnastu lat z eksploatacji wyłączono daby,  autosana, dziewięć jelczy M-11, „koziołki” oraz solarisa.

Przełomowe dla sochaczewskiej komunikacji miejskiej były ostatnie cztery lata, gdy wdrażano wielomilionowy projekt „Sochaczewski Eko-bus”, dofinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Dzięki niemu pasażerowie mają do dyspozycji dwadzieścia sześć nowoczesnych wiat przystankowych, trzy autobusy elektryczne solaris urbino 12 z 2020 roku, dwa autobusy solaris urbino 10,5 
o napędzie spalinowym z silnikiem EURO-6 z XI 2019 r., pięć tablic dynamicznej informacji pasażerskiej ustawionych na przystankach przy PKP, szpitalu, okrąglaku w Chodakowie, na pl. Kościuszki i ulicy Traugutta. „Sochaczewski Eko-bus” pozwolił też sfinansować montaż dwóch biletomatów ustawionych przy stacji PKP i na placu Kościuszki, trzech stanowisk ładowania akumulatorów autobusów elektrycznych. Sprawił, że ZKM mógł zrezygnować z papierowych biletów okresowych i zaproponować pasażerom bilety plastikowe, doładowywane w biletomatach. Dodatkowo od 9 października 2023 r. bilety jednorazowego przejazdu można kupić poprzez aplikację mobilną mPay zainstalowaną w telefonie użytkownika.

Obecnie ZKM dysponuje szesnastoma autobusami obsługującymi dziesięć linii o długości 168 km, zatrzymującymi się na 179 przystankach. Obszarem działania zakładu jest miasto Sochaczew oraz, dzięki zawartym porozumieniom międzygminnym, gminy Sochaczew, Kampinos, Nowa Sucha i Brochów. Przebieg linii komunikacyjnych na terenie miasta w większości pokrywa się z ustalonym na początku jej powstania.
Pojazdy obecnie przejeżdżają rocznie ok. 630 tys. km, przewożąc ok. 710 tys. pasażerów, co oznacza 1943 osoby korzystające z transportu miejskiego każdego dnia. W 2020 roku komunikacja miejska  przewoziła  średnio 1360 osób dziennie, podczas gdy w 2019 około 3300 osób. Wpływ na spadek liczby pasażerów miały ograniczenia związane ze stanem epidemii wywołanej wirusem SARS-CoV-2. Od marca 2020 roku przedsiębiorstwa transportowe w całym kraju zawieszały linie, przewoziły minimalne ilości pasażerów, obostrzenia przełożyły się na drastyczny spadek liczby sprzedawanych biletów. Wyznaczone limity pasażerów w autobusach, najpierw do 30 proc. ich pojemności, później 50 proc., wymusiły we wrześniu i październiku 2020 r. wprowadzenie do ruchu na różnych odcinkach podwójnych linii autobusowych tzw. bisów. Aby sprostać potrzebom, pracę kierowcy wykonywali uprawnieni pracownicy innych działów ZKM, od kierownika grupy drogowej począwszy, po pracowników grupy, mechaników warsztatu oraz dyspozytorów. 

Podstawą działania transportu zbiorowego jest rozkład jazdy autobusów. Pomimo jego częstych zmian, spowodowanych w dużej mierze prowadzonymi remontami dróg, ZKM stara się, aby rozkład zachowywał podstawowe funkcje, a mianowicie zapewniał dojazd dzieciom i młodzieży do szkół, szczególnie na godzinę 7.30 i 8.00, połączenia ze szpitalem w dni robocze i świąteczne, dojazd do ważniejszych miejsc pracy oraz połączenia w szczycie z pociągami jeżdżącymi w kierunku Warszawy. 

Co dalej? Najważniejszą kwestię stanowi zakup nowego taboru autobusowego. ZKM liczy, że w porozumieniu z władzami miasta podejmie działania zmierzające do zakupu nowych autobusów, tj. zwiększy liczbę posiadanego taboru, dokona wymiany najstarszych autobusów. Pozwoliłoby to na utrzymanie obecnego rozkładu jazdy, a po pozyskaniu nowych kierowców na zwiększenie liczby połączeń zarówno w mieście, jak i w ościennych gminach.

Zakładowi bardzo zależy też na powrocie na przystanki przed dworcem PKP. Mimo kilku prób, dotychczas nie udało się dojść do porozumienia z właścicielem tego terenu.

Priorytetem jest utrzymanie obecnie istniejących linii komunikacyjnych, dlatego niezbędne jest pozyskanie kierowców autobusów oraz mechanika. Na zainteresowanych praca czeka od zaraz. W związku z planowanym odejściem na emeryturę kolejnych trzech pracowników, utrzymanie linii będzie bardzo trudne. Dodatkowo niezbędne byłoby wyposażenie w sprzęt (koparko-ładowarkę, samochód drogowy) grupę drogową ZKM, która wykonuje zlecenia  ratusza w zakresie bieżącego utrzymania dróg. 

Każdego dnia ZKM pracuje nad poprawą jakości świadczonych usług, punktualnością kursowania autobusów i bezpieczeństwem podróżowania. 

W dalszym ciągu prowadzone są również prace remontowe autobusu retro – jelcz M-11, którym w chwilach wolnych zajmują się nasi mechanicy. 

Przy okazji jubileuszu 45-lecia istnienia komunikacji miejskiej w Sochaczewie wszystkim pracownikom zakładu należą się szczególne podziękowania za ich pracę, zaangażowanie i wysiłek związany z realizacją trudnej i odpowiedzialnej działalności jaką prowadzi ZKM. Serdeczne podziękowania kierujemy również do naszych pasażerów, klientów i współpracowników za okazywaną wyrozumiałość, życzliwość i otwartość.

Beata Furman
dyrektor ZKM w Sochaczewie